Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού

Επισημάνσεις και ελλείψεις της υφιστάμενης Κ.Υ.Α.

Ο Αμβρακικός Κόλπος ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές από την σύμβαση Ramsar και Natura της ΕΕ. Βάσει των συμβάσεων αυτών, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να δημιουργήσει Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση των σπάνιων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και ορνιθοπανίδας.

Χρόνια τώρα ακούγαμε ότι ο Αμβρακικός θα γίνει Εθνικό Πάρκο και θα απαγορευτούν όλες οι δραστηριότητες με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις αναλογιζόμενοι το πολικό κόστος να διαβουλεύονται με τη τοπική κοινωνία για παραπάνω από 15 χρόνια, ώστε να ακουστούν όλες οι απόψεις και να θεσμοθετηθούν διατάξεις που θα τύχουν της ευρύτερης αποδοχής των κατοίκων της περιοχής. Έτσι ράβε-ξήλωνε αποφασίστηκε στις 21 Μαρτίου 2008 μια ΚΥΑ που για μερικούς είναι πολύ αυστηρή και για άλλους πολύ επιεικής.

Εγώ θα προσπαθήσω να επισημάνω μερικές ελλείψεις της παραπάνω ΚΥΑ, ελλείψεις που επισημάναμε με επιστολές στο αρμόδιο υπουργείο. Θέλω όμως να τονίσω ότι νόμοι γίνονται πολλοί, η εφαρμογή τους είναι το πρόβλημα. Για να εφαρμοστεί η παραπάνω ΚΥΑ πρέπει πρώτα να γίνει αποδεκτή από την τοπική κοινωνία, να υπάρχει ίση μεταχείριση και δικαιοσύνη στην διαχείριση όλων των δραστηριοτήτων να μην υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά. Η εφαρμογή της ΚΥΑ είναι καθαρά τοπική υπόθεση, καθώς το Δ/Σ απαρτίζεται στην πλειοψηφία από αιρετούς της τοπικής αυτοδιοίκησης και θεσμικούς και των τριών νομών. Το Δ/Σ του Φορέα γνωμοδοτεί και εισηγείται στις διάφορες υπηρεσίες για τις δραστηριότητες εντός του Εθνικού Πάρκου και δεν έχει εξουσία για να επιβάλλει οιαδήποτε κύρωση. Μπορεί όμως να εισηγείται ανα τριετία στη κεντρική εξουσία αλλαγές και διορθώσεις της υφιστάμενης ΚΥΑ.

Αρχίζω με το άρθρο 1 όπου σκοπός της ΚΥΑ είναι η προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου, ως φυσικής κληρονομιάς και πολυτίμου εθνικού φυσικού πόρου σε χερσαία και υδάτινα τμήματα της ευρύτερης περιοχής του Αμβρακικού Κόλπου.Έτσι αφήνει έξω το πιο ευαίσθητο σημείο του οικοσυστήματος του Αμβρακικού, το στόμιο στο Άκτιο μαζί με το λιμάνι της Πρέβεζας που είναι το μοναδικό πέρασμα για την ανανέωση των νερών του κόλπου. Σ αυτή την περιοχή μάλιστα έχουν γίνει ένα σωρό παρανομίες όπως μπάζωμα θαλασσίου χώρου για την κατασκευή μαρίνας και ο προβλήτας του λιμανιού Πρέβεζας που εμποδίζουν την καλή κυκλοφορία των νερών του κόλπου με τα νερά του Ιονίου. Στο λιμάνι της Πρέβεζας ξεφορτώνονται σχεδόν καθημερινά φορτία μεταλλαγμένης σόγιας που προορίζονται για ζωοτροφές και υπάρχει πρόθεση να γίνει νέος προβλήτας για την αύξηση της εμπορευματικής του ικανότητας. Επίσης έχουν βουλώσει εδώ και χρόνια οι γέφυρες που υπήρχαν για την καλύτερη κυκλοφορία των νερών και δεν ενδιαφέρεται κανείς αρμόδιος, υπάρχει όμως μεγάλο ενδιαφέρον για την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού το οποίο μετατρέπεται σε μαρίνα τουριστικών σκαφών. Όλες αυτές οι δραστηριότητες στο στόμιο «ασφυκτιούν» κυριολεκτικά τον Αμβρακικό. Πρέπει λοιπόν να ενταχθεί και το στόμιο στο Εθνικό Πάρκο.

Οσον αφορά τις δεξαμενές καυσίμων οι ρυθμίσεις της ΚΥΑ είναι σκέτη κοροϊδία και υποβαθμίζουν την νοημοσύνη της τοπικής κοινωνίας. Ενώ στις διαβουλεύσεις όλα τα μέρη συμφωνούσαν στην οριστική απομάκρυνση των δεξαμενών καυσίμων, τελικά επιτρέπονται δεξαμενές ως 300κ.μ., δηλαδή όσα περίπου των σημερινών ήτοι 300.000 λίτρα καυσίμων και δεξαμενόπλοια με φορτίο ως 300.000 λίτρα χωρίς την υποχρέωση να έχουν διπλά τοιχώματα. Προβλέπει επίσης το λιμεναρχείο να ποντίσει σημαδούρες διέλευσης των πλοίων οι οποίες υπάρχουν έξω από το λιμάνι Πρέβεζας, δεν υπάρχουν όμως στο νησί Κέφαλο εκεί που έχουν γίνει οι περισσότερες προσαράξεις. Πολλά δεξαμενόπλοια κάνουν “free gas”, αδειάζουν δηλαδή τα υπολείμματα των σωληνώσεων με πετρελαιοειδή εντός του Κόλπου, καθώς δεν έχει καθιερωθεί κανένας έλεγχος ούτε από την ΚΥΑ ούτε από το λιμεναρχείο.

Στις λιμνοθάλασσες ενώ απαγορεύει την προσθήκη ιχθυοτροφών και ιχθυοφαρμάκων και επιτρέπει τον εμπλουτισμό με γόνο ειδών που ενδημούν σαυτές, λαμβάνει υπ όψιν τις διατάξεις της υπουργικής απόφασης 25301 του χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης Περιφέρειας Ηπείρου, όπου εισηγείται την επέκταση του εμπορικού λιμανιού της Πρέβεζας και την ανάπτυξη χερσαίων και θαλάσσιων ιχθυοκαλλιεργειών στον Αμβρακικό Κόλπο. Μάλιστα τα διαχειριστικά σχέδια που παρουσίασε η εταιρεία Βαβίζος-Ζανάκη έγιναν σχεδόν αποκλειστικά για την χωροθέτηση χερσαίων υδατοκαλλιεργειών σε 50.000 στρ. στα αλίπεδα του νομού Άρτας, τα οποία αν και δεν παρελήφθησαν από την αρμόδια επιτροπή λόγω ανακριβειών και παραλείψεων, παρελήφθησαν όμως από το ελλιπές Δ/Σ του Φορέα Διαχείρισης. Επομένως αν η ΚΥΑ έγινε για να πλουτίσουν μερικοί εις βάρος του περιβάλλοντος και να τεθούν περιορισμοί μόνο στους αδύνατους, τότε έχει δίκαιο ο κόσμος που διαμαρτύρεται.

Η Ομοσπονδία Αλιέων Ηπείρου ζήτησε από το ΥΠΕΧΩΔΕ με την υπ αρ. 93/13.12.06 επιστολή την απομάκρυνση και μετεγκατάσταση όλων των ιχθυοκαλλιεργειών που λειτουργούν στον κόλπο και ειδικά εκείνων στο στενό του διαύλου Λασκάρας-Ακτίου, επειδή είναι πέρασμα γόνου και κοπαδιών ψαριών από το Ιόνιο, τα οποία με την είσοδό τους στο στενό βρίσκουν ιχθυοτροφές και ιχθυοφάρμακα που επηρεάζουν τις διατροφικές τους συνήθειες, το DNA τους και την περαιτέρω κυκλοφορία τους εντός του Κόλπου. Έτσι βάσει της θεωρίας των συγκοινωνούντων δοχείων θα γίνεται αναγκαστικά η πρόσμιξη γόνου και ψαριών από ολόκληρο τον κόλπο και μέσω των διβαριών με τις λιμνοθάλασσες. Για το λόγο αυτό πρέπει να γίνουν διορθώσεις στις κατευθύνσεις του χωροταξικού σχεδιασμού και διαχειριστικών σχεδίων, που να προβλέπουν την μετεγκατάσταση όλων των ιχθυοκαλλιεργειών από τον Αμβρακικό, προς αποφυγή διατάραξης της φυσικής διατροφικής αλυσίδας των ψαριών και οικολογικής καταστροφής που μπορεί να προκληθεί από μαζικούς θανάτους ψαριών, που έχουμε συχνούς μέσα στον Αμβρακικό, αλλά αποσιωπούνται.

Για τους υδάτινους πόρους ορίζει ελάχιστες ποσότητες παροχής στις εκβολές Λούρου και Αράχθου αλλά δεν ορίζει ποιός Φορέας θα ελέγχει αν τηρούνται οι συμβατικές υποχρεώσεις της ΔΕΗ, και αν οι ποσότητες αυτές είναι αρκετές για την ανανέωση των νερών του Κόλπου. Χρειάζεται μια τεκμηριωμένη ποσοτική και ποιοτική διαχείριση των υδάτινων πόρων του Εθνικού Πάρκου, η οποία δεν συνάδει με την κατασκευή φραγμάτων σε ποταμούς που εκβάλλουν σε κλειστούς κόλπους.

Δεν προβλέπει πουθενά τη σύσταση ενός αποτελεσματικού διαρκούς δικτύου εργαστηρίων και επιστημόνων για την καταγραφή και αποτίμηση της εκάστοτε περιβαλλοντικής κατάστασης και φέρουσας ικανότητας του Κόλπου και τη λήψη μέτρων προστασίας και εξυγίανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Τέλος για να μη μπορεί να τη προσβάλλει κανείς στο Συμβούλιο Επικρατείας πρέπει να γίνει Π.Δ. και στις κατευθύνσεις του νόμου 1650/86. Ο Φορέας πρέπει να ενισχυθεί με πόρους και ερευνητικό προσωπικό που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες προστασίας και διατήρησης του Εθνικού Πάρκου, στο Δ/Σ να τοποθετηθούν και εκπρόσωποι των Ομοσπονδιών Αλιέων Δυτ. Ελλάδας και Ηπείρου και εκπρόσωπος περιβαλλοντικών οργανώσεων της περιοχής. Επίσης ο Πρόεδρος πρέπει να είναι αποκλειστικής απασχόλησης για να έχει χρόνο να ασχοληθεί ουσιαστικά με τα καθήκοντά του. Επομένως έγινε μια αρχή, ο δρόμος είναι όμως μεγάλος και ανηφορικός και χρειάζεται θέληση, δουλειά, ειλικρίνεια και συναίνεση απ όλους μας.

Παύλος ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ