Μανιφέστο για το μέλλον των σπόρων

ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΩΝ ΣΠΟΡΩΝ

Ποικιλία ζωής και πολιτισμών υπο απειλή
Οι σπόροι είναι δώρο της φύσης, περασμένων γενεών και διαφορετικών πολιτισμών. Είναι έμφυτο καθήκον και ευθύνη μας να τους προστατέψουμε και να τους περάσουμε στις μελλοντικές γενιές. ¨Ετσι αρχίζει το παραπάνω μανιφέστο που μοιράστηκε στην παγκόσμια συνάντηση των κοινοτήτων διατροφής Terra Madre στο Τορίνο της Ιταλίας στις 26-30/10/2006 όπου συμμετείχε και η Εναλλακτική Κοινότητα Πελίτι. Ολόκληρο το κείμενο θα το βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.peliti.gr/manifesto.htm
Η ελεύθερη ανταλλαγή σπόρων μεταξύ των αγροτών υπήρξε η βάση της διατήρησης της βιοποικιλότητας, καθώς και της διατροφικής ασφάλειας. Αυτή η ανταλλαγή , βασίζεται στη συνεργασία και την αμοιβαιότητα, όπου αγρότες εν γένει ανταλλάσσουν ίσες ποσότητες σπόρων. Αυτή η ελευθερία, πηγαίνει πέρα από την απλή ανταλλαγή σπόρων: περιλαμβάνει και ανταλλαγή ιδεών και γνώσης καλλιέργειας του σπόρου, τις οποίες οι αγρότες αποκτούν παρατηρώντας το σπόρο να αναπτύσσεται στα χωράφια τους.
Σήμερα η ποικιλία και το μέλλον του σπόρου τελεί υπό εξαφάνιση. Από 80.000 βρώσιμα φυτά που χρησιμοποιούνται για τροφή, μόνο περίπου 150 καλλιεργούνται και μόνο 8 είναι αντικείμενα εμπορίου παγκοσμίως.
Παράλληλα η ανάπτυξη μη ανανεώσιμων σπόρων, όπως ιδιοκτησιακά υβρίδια και στείροι σπόροι που βασίζονται σε γενετικά τροποποιημένες τεχνολογίες (μεταλλαγμένοι σπόροι), απειλεί το ίδιο μέλλον του σπόρου και μαζί με αυτού το μέλλον των αγροτών και την ασφάλεια των τροφίμων.
Έτσι δημιουργήθηκε στην Ελλάδα μια κοινότητα ανθρώπων - Το Πελίτι - όπου ο καθένας τους από τον τόπο όπου ζει, εργάζεται για τη διατήρηση των ντόπιων ποικιλιών και γεύσεων με ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς χρήματα.
Οι δράσεις του Πελίτι είναι: η συλλογή, διατήρηση και διάδοση των ντόπιων ποικιλιών, η ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς χρήματα και η κοινότητα Πελίτι.. περισσότερες πληροφορίες στην ηλεκτρ. Δ/νση www.peliti.gr.
Ο σύλλογός μας σε μια προσπάθεια να αναδείξει το έργο και τις προσπάθειες της παραπάνω κοινότητας αλλά και να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο στον αγώνα κατά των γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων, επισκέφθηκε ένα αγρόκτημα μελών της κοινότητας του Κώστα Τσίγκο και Χαράς Σαϊτη στην Περατιά Βόνιτσας Αιτωλοακαρνανίας που βρίσκεται στο δρόμο για τη Λευκάδα, 10 λεπτά από την πόλη της Λευκάδας. Εκεί ξεναγηθήκαμε σε ολόκληρο το κτήμα, όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες που τραβήξαμε, επίσης υπήρχαν εθελοντές εργάτες και εργάτριες που προσέφεραν άμισθη εργασία έναντι φιλοξενίας. Στη φωτογραφία η Σαμπίνα από την Ελβετία και η Κέρση από τις ΗΠΑ ετοιμάζουν τα δαμάσκηνα για μαρμελάδα. Μας προσφέρθηκε καρπούζι και πεπόνι από ντόπιες ποικιλίες που είχαν στο κτήμα τους.
Οσοι φίλοι ενδιαφέρονται να επισκεφτούν το παραπάνω κτήμα, να ανταλλάξουν σπόρους ή ζώα ή να αγοράσουν αγροτικά προϊόντα χωρίς φυτοφάρμακα και λιπάσματα μπορούν να στείλουν μήνυμα στη δ/νση xsaiti@yahoo.gr.
Εμείς θα προσπαθήσουμε να προμηθευτούμε σπόρους από το Πελίτι και να οργανώσουμε μια εκδήλωση στην Άρτα την προσεχή άνοιξη, πριν την σπορά για να διαδώσουμε το κοινωνικό έργο της παραπάνω κοινότητας, να συμβάλλουμε στην διατήρηση των ντόπιων ποικιλιών και της βιοποικιλότητας των σπόρων, περνώντας παράλληλα το μήνυμα κατά των μεταλλαγμένων αγροτικών προϊόντων.
Παύλος Χαραλάμπους – Πρόεδρος Ενεργών Πολιτών Περιοχής Αμβρακικού
Και πρόγραμμα για μικρούς κηπορούς στο παραπάνω αγρόκτημα.
ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
Οι περισσότεροι από τους μεγάλους παιδαγωγούς της μετανεοτερικής εποχής, που θεμελίωσαν τα ελεύθερα, εναλλακτικά σχολεία, έδιναν έμφαση στην ολόπλευρη εξέλιξη του παιδιού. «Το μυαλό, η καρδιά και το χέρι» είναι εκείνα που πρέπει να εκπαιδεύσουμε, για να έχουμε ως αποτέλεσμα υγιείς, ολοκληρωμένους, σκεπτόμενους ανθρώπους.
Αν εκείνοι οι φωτισμένοι δάσκαλοι ζούσαν σήμερα, στην εποχή της γρήγορης πληροφόρησης και της εικονικής πραγματικότητας, σίγουρα θα επέμεναν ακόμη περισσότερο στα συμπεράσματά τους. Η μονόπλευρη και κατευθυνόμενη παιδεία, που βασίζεται στη στείρα νοησιαρχία, έρχεται να προετοιμάσει ανταγωνιστικούς ανθρώπους, παθητικούς πολίτες, θεατές μιας πραγματικότητας που αλλοτριώνει και απομακρύνει από τα ουσιώδη ζωτικά ερείσματα.
Πόσο μακριά από την πρωτογενή παραγωγή, την επίγνωση, την επαφή με τους φυσικούς ρυθμούς είναι σήμερα ένα παιδί; Ακόμα κι όταν ζει στην επαρχία, κι έχει κάποιες παραστάσεις παραπάνω από το παιδί της πόλης, έχετε αναρωτηθεί ποιος είναι ο ρυθμός της ζωής του και πόσο μακριά είναι από το φυσιολογικό; Παιδιά που δεν έχουν χρόνο(!), δεν παίζουν, δεν έχουν φίλους, δε λερώνονται, δε γελούν!

Θα μπορούσα να πω κι άλλα πολλά ακόμα, αλλά κινδυνεύω να βγω εκτός θέματος. Και το θέμα μας σήμερα είναι η δημιουργία ενός «παιδικού κήπου».
Μετά από πολλές συζητήσεις με γονείς και εκπαιδευτικούς, που συμμερίζονταν τις δικές μας απόψεις και αγωνίες, και με κάθε επιφύλαξη, ξεκινήσαμε μια σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά σχολικής ηλικίας…στο κτήμα μας στην Περατιά.
Αν και αυτό ακούγεται κάπως επίσημο ή μάλλον ανορθόδοξο, εντούτοις ουσιαστικά αυτοσχεδιάζουμε με τα παιδιά, προσπαθώντας να τα μυήσουμε μέσα από το παιχνίδι και τη δημιουργία, στη χαρά της επαφής με τη φύση, να τα οδηγήσουμε στη βαθύτερη γνώση του κόσμου που μας περιβάλλει. Να γνωρίσουν την αέναη πορεία των σπόρων, από τη γέννηση, ως το θάνατο και τη ξαναζωντάνεμά τους. Να σεβαστούν το κάθε πλάσμα που μοιράζεται τη γη μαζί μας και να καταλάβουν τη θέση του στον κόσμο. Να φυτέψουν, να σκαλίσουν, να κοπιάσουν, να ποτίσουν, να φροντίσουν, να διαθέσουν το χρόνο τους για ένα παιχνίδι ζωτικής σημασίας.
Οι μικροί κηπουροί, μαθαίνουν έτσι να αγαπούν, να σέβονται, να υπολογίζουν την ίδια τη ζωή, γνωρίζοντας από κοντά με βιωματικό τρόπο το μεγαλείο της φύσης. Καλούνται να ανακαλύψουν μόνοι τους και να εμπεδώσουν πανάρχαιες γνώσεις, να αυτενεργήσουν, να πάρουν πρωτοβουλίες και να δραστηριοποιηθούν ομαδικά, αναγνωρίζοντας την αξία της κοινότητας και της συνεργασίας. Καλλιεργείται μέσα από αυτά, η κοινωνική σπουδαιότητα κάθε επαγγέλματος και ολοκληρώνεται η πνευματική ανάπτυξη του παιδιού μέσα από την επίλυση απλών πρακτικών προβλημάτων, που παρουσιάζονται κάθε φορά στη διάρκεια της χειρονακτικής εργασίας.
Έτσι, η εμπειρία μετατρέπεται σε μια δυναμική διαδικασία γνώσης και παράλληλα διαμόρφωσης της προσωπικότητας των παιδιών. Επίσης, η μαθησιακή διαδικασία μεταφέρεται έξω από τα όρια του σχολείου και μεταμορφώνεται σε διασκέδαση και παιχνίδι.

Το «μάθημα» ξεκίνησε με λίγη θεωρία και αστεία σκιτσάκια, για να ξέρουν τα παιδιά τι θα ακολουθήσει. Μετά, τους δείξαμε σπόρους διαφορετικούς μεταξύ τους, κι έμαθαν να τους αναγνωρίζουν. Έφτιαξαν τελάρα με χώμα κι έσπειραν σπόρους, για να κάνουν φυτώρια με καλοκαιρινά φυτά. Τα μετέφεραν στο θερμοκήπιο για να μην κρυώνουν, αφού πρώτα τα πότισαν προσεκτικά. Πήγαν να βγάλουν καρότα κι αναρωτηθήκαν πώς μπήκαν τα καρότα μέσα στο χώμα. Ήρθαν σε επαφή με τα ζώα του κτήματος, τάισαν τον Του-του, ένα μικρό κοκοράκι που επειδή είχε χτυπήσει το ποδαράκι του, το αναθρέφουμε σαν pet, μοιράστηκαν τα καρότα τους με το Λάμπρο, το γέρικο γαϊδουράκι και τη Φλώρα, την πανέμορφη βραχυκερατική αγελάδα μας. Τα γέλια τους κι ο ενθουσιασμός τους, γέμισαν το κτήμα μας και την καρδιά μας με απτή, υπαρξιακή χαρά.

Άλλωστε αυτός είναι και ο μόνος λόγος για τον οποίο, αποφασίσαμε να διαθέσουμε τον Κυριακάτικο ελεύθερο χρόνο μας, καθώς ότι κάνουμε είναι δωρεάν και μέσα στα πλαίσια της διάθεσής μας για προσφορά.
Φυσικά, τα «μαθήματα» αυτά, μόνο μαθήματα δεν είναι. Δεν έχουμε καμιά φιλοδοξία να συμπληρώσουμε ή να κρίνουμε το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα. Το κεντρικό σημείο της συλλογιστικής μας είναι, πως, τουλάχιστον εμείς, οφείλουμε να μοιραστούμε και να μεταδώσουμε τις εμπειρίες μας, σε μια νέα γενιά που οι καιροί την αποξένωσαν από τη φύση και την πρωτογενή παραγωγή. Μαζί με τα παιδιά μαθαίνουμε κι εμείς μια καινούρια αντίληψη των πραγμάτων, προσπαθώντας να ακολουθήσουμε τη φρέσκια περιέργειά τους, την αεικίνητη ενέργειά τους, να αφουγκραστούμε την άδολη ψυχή τους. Έτσι, μένουμε όλοι ευχαριστημένοι, εμείς, τα παιδιά, οι γονείς, τα φυτά και τα ζώα της φάρμας. Οι γονείς πια, χαίρονται που τα παιδιά τους αρχίζουν να λατρεύουν τα λαχανικά και τις φυσικές γεύσεις, χαλαρώνουν και περνούν ποιοτικό χρόνο μαζί τους, εκπλήσσονται ευχάριστα από αυτό το καινούργιο πρόσωπο των παιδιών.

Το βασικό μας πιστεύω, όσο κι αν φαίνεται σε κάποιους δυσνόητο, είναι :
«Η καλλιέργεια της γης, καλλιέργεια της ψυχής»
Για μας, φύση και τέχνη είναι οι δάσκαλοί μας και πιστεύουμε πως, όταν ο άνθρωπος θαυμάζει κάτι όμορφο, ενώνεται με τις δημιουργικές δυνάμεις που είναι ζωντανές μέσα στη φύση αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Μέσα από την επαφή με την ομορφιά και το μεγαλείο της φύσης, μπορεί να αναπτυχθεί η αληθινή αγάπη για την αλήθεια, να διαμορφωθούν ηθικές προσωπικότητες, ελεύθεροι άνθρωποι. Η ομορφιά αποκαλύπτεται οπουδήποτε, στα πιο απλά πράγματα, αλλά χρειάζεται ευαισθητοποίηση της αντίληψης για να την αναγνωρίσουμε και να την κατανοήσουμε. Και εννοώ πάντα, την ομορφιά της ζωής.
Χαρά Σαΐτη
10-2-2010
Υ.Γ. 1 Το κτήμα Κώστας Τσίγκος, βρίσκεται στην Περατιά και δέχεται παιδιά σχολικής ηλικίας, που θα συνοδεύονται από τους γονείς τους, τις Κυριακές το μεσημέρι, για να συμμετέχουν στον «παιδικό κήπο». Όσοι ενδιαφέρεστε πρέπει να επικοινωνήσετε εγκαίρως με τον Κώστα, στο τηλ. 6977094593, γιατί ο αριθμός των παιδιών που μπορούμε να δεχθούμε είναι περιορισμένος.
Υ.Γ. 2 Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλα τα παιδιά και τους γονείς που ήδη συμμετέχουν στον παιδικό μας κήπο. Η εμπειρία μας μαζί τους ήταν καταπληκτική. Νιώσαμε να ζούμε ένα όνειρό μας που έγινε πραγματικότητα και να μοιραζόμαστε μοναδικές στιγμές με ανθρώπους που συμμερίζονται τις δικές μας αγωνίες και τα δικά μας οράματα για το μέλλον. Καλή συνέχεια!